De Motketel, een gebied in eigendom van Kroondomein Het Loo, ligt op de oostflank van de Veluwe. De eigenaar wil graag weten welke mogelijkheden er zijn om de kwaliteit van het gebied te verbeteren, zonder afbreuk te doen aan de bestaande cultuurhistorische en natuurlijke kwaliteiten. Daarom vroeg ze Bosgroep Midden Nederland om een landschapsecologische systeemanalyse, of LESA, uit te voeren.
Op landgoed Lijftogtsheide bij Hengelo is afgelopen zomer schelpengruis uitgestrooid boven het bos om de bodem van calcium te voorzien. Het toedienen van kalk kan de verzuring van de bodem, ontstaan door een overschot aan stikstof en boomsoorten met slecht verterend strooisel, helpen verminderen. De bekalking is één van de maatregelen om het bos weer vitaal te krijgen.
De bossen in ons land staan onder druk door verzuring, vermesting, verdroging, ziekten en plagen. Versterkt door recente weersextremen zoals droogte en stormen. Momenteel zijn de gevolgen en problemen vooral zichtbaar bij fijnspar, lariks, eik en es in bossen op de hogere zandgronden. De Bosgroepen bundelden hun kennis tot praktische folders met theorie, een beslisboom en mogelijke maatregelen.
In het Vakblad Natuur Bos Landschap van afgelopen januari staat een artikel van de hand van onze landschapsecologen Harm Smeenge en Ariet Kieskamp, samen met een aantal partners. Ze namen het Drentsche Aa-systeem als voorbeeld van hoe onderzoeksmethoden kunnen helpen gewenste functies op de juiste plek in het landschap te laten landen.
36 partners uit 16 landen werken in SUPERB samen aan grootschalig bosherstel en adaptatie in Europa. SUPERB is een Europees project, dat onder leiding van het European Forest Institute (EFI) inzet op het herstel van duizenden hectaren boslandschap in heel Europa.
In de winter van 2022-2023 heeft Bosgroep Zuid Nederland samen met diverse leden weer steenmeel uitgespreid in verschillende bossen op de Brabantse Wal en in West-Brabant. Het is één van de verschillende herstelmaatregelen waarmee we werken aan duurzaam herstel van de bodem in een groot aantal natuurgebieden. Net als op veel andere plaatsen op de hogere zandgronden van Brabant is de bodem in deze gebieden namelijk beschadigd door verzuring en vermesting. Daardoor kunnen flora en fauna zich niet naar wens ontwikkelen en loopt de biodiversiteit sterk terug. Het verspreiden van steenmeel draagt heel gericht bij aan een gezondere bodem die zijn werk kan doen.
Door stikstof en droogte verzuren onze bossen. Er is veel te doen over de gevolgen, waaronder boomsterfte en de achteruitgang van bodemleven. Het probleem van verzuring verschilt per type bosgroeiplaats. Met name in bossen op rijkere ondergronden blijken de kansen voor herstel voor het oprapen, blijkt uit onderzoek van de Bosgroepen en Onderzoekcentrum B-WARE.
In het bosbeheer speelt de aanplant van jonge bomen en struiken een belangrijke rol. Maar door klimaatveranderingen en de problemen waar menig bosbodem mee te maken heeft, zijn de omstandigheden om aan te planten vaak niet zo ideaal. Dat roept de vraag op wat er mogelijk is om de aanplant een zo goed mogelijke start te geven. Op de Papenvoortse heide kregen de bomen en struiken een extraatje mee.
Natuur en Milieu Overijssel heeft aan Bosgroep Noord-Oost Nederland gevraagd of we de natuurpotenties voor het noordelijke gedeelte van de Zalkerwaard, waarvoor een Natura 2000-opgave geldt, in kaart willen brengen door middel van een LandschapsEcologische SysteemAnalyse (LESA).
Er is steeds meer onderzoek naar de waarde van boomsoorten met rijk strooisel. Deze soorten helpen de verzuring van de bosbodem te verminderen en kunnen de zogenaamde nutriëntenpomp op gang brengen. Ook kunnen ze bossen weerbaarder maken tegen weersextremen. Loes Kampherbeek onderzocht hoe deze soorten kunnen bijdragen aan revitalisering van bos op de holt- en haarpodzolgronden van de Veluwe.
Op zeventig plekken op de Veluwe zijn ze straks te vinden: kleine hoopjes schelpengruis. Dit schelpengruis is nodig om vogelsoorten te helpen aan mineralen zoals kalk. Op 27 januari 2022 bracht de Gelderse gedeputeerde Peter Drenth de eerste kalkhoop aan in het Luntersche Buurtbosch. Bosgroep Midden Nederland stond de provincie bij in het project ‘De Veluwe helpen met schelpen’, samen met SOVON en de grondeigenaren.
Hoe heeft het landschap van Noordoost-Twente zich de afgelopen 15.000 jaar ontwikkeld? En hoe kan die kennis ons helpen bij actuele uitdagingen in dit gebied, en elders in ons land? Harm Smeenge promoveerde op dit vraagstuk met een onderzoek op het snijvlak van aardkunde, ecologie en cultuurhistorie. Deze historisch-landschapsecologische aanpak biedt kansen voor natuur-, water- en landbouwopgaven.
In het voorjaar van 2020 zijn de Bosgroepen gestart met een onderzoek naar de bodemkwaliteit van bossen in Gelderland.
Wateroverlast, verdroging, bodemverzuring, mineralengebrek, verlies van planten en dieren, ziekten en plagen bij bomen, verlies van identiteit door vervlakking van landschappelijk erfgoed; voorbeelden van landschappelijke uitdagingen waarvoor we soms terug moeten naar de bron, en een landschap goed moeten 'lezen' om een oplossing te vinden. Een landschapsecologische systeemanalyse (LESA) helpt daarbij.
