Opengesteld (particulier) terrein: welke voorwaarden kunt u stellen?

Drukte in bos en natuur, loslopende honden en wandelaars en fietsers die van de paden afgaan: het is steeds vaker een hoofdpijndossier voor (particuliere) terreineigenaren. En ondanks mooie plannen en samenwerkingsverbanden is het gebrek aan handhaving/groene BOA’s nog steeds een probleem. De vraag rijst; wat kunt u als eigenaar wel en niet doen met een opengesteld terrein? Mag u toegang voor honden, ruiters of mountainbikers verbieden wanneer u bijvoorbeeld SNL-subsidie ontvangt? We hebben een en ander voor u op een rijtje gezet.

Honden aan de lijn

In ons artikel op Nature Today (mei 2022), naar aanleiding van toenemende zorgen van landgoedeigenaren over loslopende honden, gaven we aan welke eisen er zijn voor het toelaten van honden in bos- en natuurgebieden. In de Nederlandse bossen en natuurgebieden moeten honden over het algemeen het hele jaar door aangelijnd zijn (Art. 461 Wetboek van Strafrecht). Je betreedt eigendom waar de regels van de terreineigenaar van toepassing zijn. Alleen in aangewezen losloopgebieden mogen honden zonder riem.

SNL-subsidie en openstelling voor WANDELAARS

Alhoewel terreineigenaren uiteraard het recht hebben om hun privé-eigendom af te sluiten voor bezoekers, spoort de overheid privéboseigenaren zoveel mogelijk aan om hun terrein niet af te sluiten. Onder andere door het verstrekken van subsidies (SNL) om openstelling van privébossen en erkende natuurreservaten te stimuleren voor de eigenaars. Dit neemt niet weg dat eigenaren voorwaarden aan deze openstelling mogen stellen. De overheid stelt ook een aantal voorwaarden. Voor terreinen waarvoor de eigenaar een beheervergoeding vanuit de Subsidieverordening Natuur en Landschap ontvangt (SNL), gelden aanvullende regels. Iedere deelnemer SNL die een beheervergoeding krijgt, is momenteel verplicht zijn terrein 358 dagen per jaar van zonsopgang tot zonsondergang open te stellen. Met de openstellingsplicht wordt beoogd dat het terrein vrij toegankelijk is voor wandelaars (waaronder ook snelwandelaars, nordic walkers, hardlopers, trimmers of joggers) om te genieten van de aanwezige (natuur)waarden. Dit met respect voor behoud en bescherming van de natuurwaarden. Als duidelijk wordt dat de natuurwaarden in het gedrang komen door recreatie, is het mogelijk om het terrein (tijdelijk) vrij te stellen van deze openstellingsplicht. De verplichte openstelling geldt voor wandelaars die níet in georganiseerd (groeps)verband het opengestelde terrein willen bezoeken. In de meeste gevallen zijn paden aanwezig en zal toegang beperkt zijn tot die paden (veelal ter bescherming van de natuurwaarden). Waar geen paden aanwezig zijn, bestaat soms wel de mogelijkheid voor ‘struinnatuur’ afhankelijk van de toestemming hiervoor van de terreineigenaar. Een terrein dat begraasd wordt en waar een hek omheen staat, moet toegankelijk zijn via een klaphek.

Eigenaar mag andere gebruikers weigeren

Bovenstaande betekent ook dat het aan de terreinbeheerder/eigenaar zelf is hoe om te gaan met andere bezoekers, zoals groepen wandelaars, hondenuitlaatdiensten, ruiters en mountainbikers. Dit geldt niet alleen voor de vraag of de terreinbeheerder ze wil toelaten, maar ook of hij/zij er een financiële vergoeding voor wil vragen. Veel mensen in Nederland denken dat ‘de natuur van iedereen is’ en dat zij overal mogen recreëren. Als recreant ben je echter altijd te gast op iemands terrein; de eigenaar kan dan ook grotendeels zelf bepalen welke regels hij/zij aan de toegang van het terrein wil stellen. Zie ook de Beleidsregel openstelling landgoederen Natuurschoonwet 1928.

Handhaving

Het gebrek aan handhaving (groene BOA’s) heeft de aandacht van de politiek. Zo was er half april 2022 een 'Rondetafelgesprek Groene BOA’s’ in de vaste Kamercommissie Justitie en Veiligheid. Een grote groep Kamerleden was aanwezig en gaf gehoor aan de groeiende zorg over de veiligheid in het buitengebied. Daarnaast zijn zeer recent (24 mei) een aantal moties over groene BOA’s aangenomen: de Motie van de leden Mutluer en Michon-Derkzen over een samenwerkingsagenda voor politie en groene BOA's, een motie over bevorderen dat groene BOA's veilig kunnen werken en een motie over de toekenning/het behoud van een wapen aan groene BOA's.

Bebording

De Bosgroepen hebben speciaal voor leden groene openstellingsbordjes beschikbaar, die in verschillende maten en uitvoeringen te bestellen zijn. Alle borden dragen hetzelfde beeld en dezelfde standaard tekst. Deze tekst bevat de belangrijkste regels voor het publiek. De tekst is zo gekozen dat opsporingsambtenaren kunnen optreden tegen overtreders. Naast herkenbaarheid en het aangeven van regels is een openstellingsbord verplicht als het terrein is gerangschikt onder de Natuurschoonwet. Uiteraard staat het u vrij om een bordje op maat, met eigen tekst en opmaak/logo, te laten maken. Naast de borden hebben we een aantal posters die u gratis kunt downloaden en uitprinten/lamineren. De boodschap op deze posters is vooral gericht op het belang van het aanlijnen van honden en het op de paden blijven in verband met het broedseizoen en/of het betreden van een particulier landgoed.

• Openstellingsborden (te bestellen bij uw Bosgroep)
• Poster hond aan de lijn - reekalfjes (gratis te downloaden)
• Poster hond aan de lijn - broedseizoen (gratis te downloaden)
• Poster hond aan de lijn - te gast op particulier landgoed (gratis te downloaden)
• Poster Utrechts Particulier Samenwerkingsmodel Natuurtoezicht (gratis te downloaden)